The Searchers (1956)


Ελληνικός Τίτλος: Η αιχμάλωτη της ερήμου
Κατηγορία: Γουέστερν
Σκηνοθεσία: John Ford
Σενάριο: Alan Le May (μυθιστόρημα), Frank S. Nugent (σενάριο)
Πρωταγωνιστούν: John Wayne, Jeffrey Hunter, Vera Miles, Ward Bond, Natalie Wood
Μουσική: Max Steiner
Φωτογραφία: Winton C. Hoch
Μοντάζ: Jack Murray
Χώρα Παραγωγής: ΗΠΑ
Χρώμα: Έγχρωμη
Διάρκεια: 119 min


Τέξας 1868. Έχουν περάσει τρία χρόνια από το τέλος του Αμερικάνικου εμφυλίου πολέμου και μια μέρα ο μοναχικός και τραχύς  Ήθαν Έντουαρντς (John Wayne), βετεράνος του πολέμου και τυχοδιώκτης, επιστρέφει στον τόπο του και ανταμώνει ξανά με την οικογένεια του αδελφού του Ααρών. Ξαναβλέπει μετά από χρόνια την αγαπημένη του νύφη Μάρθα, τα τρία ανίψια του -δυο κορίτσια κι ένα μικρό αγόρι- και τον Μάρτιν (Jeffrey Hunter), έναν νεαρό που τον είχε περιμαζέψει ο ίδιος ο Ήθαν όταν ήταν μωρό, αλλά λόγω της κατά ένα μέρος Ινδιάνικης καταγωγής του, τον αντιμετώπιζε πάντα με εχθρότητα.
Το επόμενο πρωί, τους επισκέπτεται ο λοχαγός Κλέιτον (Ward Bond )των Τέξας Ρέιντζερς με μερικούς ακόμη άνδρες, ζητώντας εθελοντές για να κυνηγήσει μία ομάδα Ινδιάνων, που έκλεψε ένα κοπάδι αγελάδες από ένα γειτονικό ράντσο. Ο  Ήθαν προσφέρεται να τους βοηθήσει και τους ακολουθεί, αφήνοντας τον αδελφό του πίσω στο ράντσο για να προστατεύει την οικογένειά του. Μαζί τους ακολουθεί και ο νεαρός Μάρτιν.
Μετά από λίγες ώρες αναζήτησης οι άνδρες της αποστολής θα βρουν τα κλεμμένα ζώα σφαγμένα και  θα συνειδητοποιήσουν ότι επρόκειτο για παγίδα. Το κυνήγι του κοπαδιού και των Ινδιάνων ήταν το δόλωμα για να απομακρυνθούν από τα σπίτια τους. Όταν ο  Ήθαν με τον Μάρτιν επιστρέφουν, βρίσκουν το σπίτι καμένο, τη Μάρθα, τον Ααρών και το μικρό τους γιο σφαγμένους και τα δυο τους κορίτσια να έχουν απαχθεί.
Αμέσως οι δυο άνδρες ξεκινούν την αναζήτηση των χαμένων κοριτσιών. Σύντομα θα βρουν νεκρό το ένα από τα δύο κορίτσια, την μεγαλύτερη Λούση. Η οδύσσειά τους για την αναζήτηση της μικρότερης Ντέμπυ (Natalie Wood) θα συνεχιστεί και θα διαρκέσει πέντε χρόνια μέχρι την στιγμή που οι δυο ήρωες θα βρουν την μικρή αλλά εκείνη θα έχει αφομοιωθεί πλέον με τη φυλή των Ινδιάνων που την άρπαξε..


Το σενάριο της ταινίας βασίζεται στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Alan Le May που κυκλοφόρησε το 1954.
Πρόκειται για ένα από τα πιο κλασικά γουέστερν όλων των εποχών και για πολλούς η πιο ολοκληρωμένη ταινία του John Ford, ενός από τους πιο σημαντικούς Αμερικανούς σκηνοθέτες όλων των εποχών.
Στην συγκεκριμένη ταινία ο Ford, διακρίνεται για την απλότητα αλλά και την ευθύτητα της αφήγησης του, καθώς και για τον τρόπο με τον οποίο αναλύει όλους τους χαρακτήρες που πλαισιώνουν την ιστορία, από την οποία δεν απουσιάζουν οι λυρικοί και ενίοτε τραγικοί τόνοι, όπως και το ανθρώπινο, καθημερινό χιούμορ.
Επίσης ο σκηνοθέτης εκμεταλλεύεται ιδιαίτερα την ομορφιά και τη δύναμη του τοπίου της Αμερικής. Κατά την διάρκεια της ταινίας υπάρχουν πολλά μακρινά πλάνα και συχνά τραβηγμένα με ευρυγώνιο φακό, στα οποία οι ανθρώπινες φιγούρες καταλαμβάνουν μικρό ή και ελάχιστο χώρο, έτσι ώστε να φαίνονται ιδιαίτερα ευάλωτες. Με τον τρόπο αυτό η φύση μετατρέπεται σε ένα ακόμα χαρακτήρα της ταινίας που λειτουργεί ως σύμβολο της αγριότητας και της απολίτιστης κατάστασης, σε αντιπαράθεση με τα μικρά απομονωμένα σπίτια που παρουσιάζονται σαν μικρές κοιτίδες πολιτισμού.
Η φωτογραφία του Winton Hoch είναι εξαιρετική, με έντονο φωτισμό και μεγάλη αντίθεση στους χρωματικούς τόνους, ενώ η μουσική που συνοδεύει τα έξοχα πλάνα της ταινίας, γραμμένη από τον Max Steiner, είναι επίσης υπέροχη.


Ο John Wayne, στον για τους περισσότερους καλύτερο ρόλο της καριέρας του, χαρίζει μια δυνατή ερμηνεία στο ρόλο του Ήθαν Έντουαρντς, που αναζητά τους Ινδιάνους οι οποίοι έσφαξαν την οικογένειά του και πήραν αιχμάλωτη την ανιψιά του.
Ο χαρακτήρας του Ήθαν στο «The Searchers» είναι πολύπλοκος και ακατανόητος, γεγονός που κάνει την ταινία να ξεχωρίζει από τις περισσότερες του είδους της στις οποίες υπάρχει σαφή διάκριση ανάμεσα στον καλό και θετικό με τον κακό και αρνητικό ήρωα. Ο Ήθαν περιλαμβάνει και τα δύο αυτά στοιχεία. Στην αρχή της ταινίας υπονοείται ότι ο ήρωας έχει κλέψει και ότι είναι παράνομος. Χαρακτηριστικά που παραδοσιακά τον κάνουν ένα αρνητικό-κακό χαρακτήρα. Κατόπιν η αφοσίωση στην οικογένεια του είναι εκπληκτική και αφιερώνει  χρόνια στην εύρεση της ανιψιάς του, γεγονός που τον καθιστά ως έναν θετικό-καλό χαρακτήρα. Ποιά είναι όμως τα κίνητρά του; Είναι απλά το μεγάλο μίσος που τρέφει για τους Ινδιάνους ή μήπως είναι η εκδίκηση που θέλει να πάρει για τον θάνατο της νύφης του που απ’ ότι αφήνει να εννοηθεί ο σκηνοθέτης από τις πρώτες κιόλας σκηνές, μεταξύ τους υπάρχει ένα αίσθημα πιο δυνατό από αυτό που σε φυσιολογικές συνθήκες θα έπρεπε να υπάρχει. Μήπως τελικά η μικρή Ντέμπυ είναι κόρη του και όχι ανιψιά του; Φυσικά απαντήσεις δεν δίνονται και όταν μετά από χρόνια ο άκρως συντηρητικός John Wayne ερωτήθηκε σχετικά, απάντησε πως αν μπορούσε να φανταστεί πως ο δημιουργός της ταινίας John Ford είχε στο μυαλό του κάτι τέτοιο για τον χαρακτήρα του Ήθαν, ο ίδιος δεν θα δεχόταν ποτέ να αναλάβει τον ρόλο.


Ο περίεργος χαρακτήρας του  Ήθαν ξεδιπλώνεται καθ’ όλη την διάρκεια της ταινίας και η συμπεριφορά του ήρωα είναι εντελώς αντιφατική. Από την μία αντιμετωπίζει τον Μάρτιν με ρατσισμό, κακία και χαρακτηριστική ειρωνεία και ταυτόχρονα, του φέρεται με πατρική, προστατευτική διάθεση και τρυφερότητα. Σε πολλές σκηνές ο ήρωας δείχνει μια σκοτεινή πλευρά γεμάτη κακία (χαρακτηριστικό παράδειγμα η σκηνή που πυροβολεί το πτώμα του ήδη νεκρού Ινδιάνου και η σκηνή κατά την οποία σκοτώνει τα βουβάλια) αλλά στο φινάλε συγκινεί με την τελική του πράξη. Έτσι ανάλογα με τον τρόπο που ο κάθε θεατής ερμηνεύει τις πράξεις του Ήθαν, ο ήρωας αποκτά αρνητικές η θετικές ιδιότητες.
Με τον ίδιο τρόπο ερμηνεύονται και τα μηνύματα που περνά η ταινία σχετικά με την σκληρή στάση των Αμερικανών απέναντι στους Ινδιάνους και αντίθετα. Είναι σαφές ότι ακολουθώντας τις περισσότερες πράξεις του πρωταγωνιστή και όχι μόνο, ο θεατής παίρνει ένα δυνατό ρατσιστικό μήνυμα κατά των Ινδιάνων. Από την άλλη όμως δεν είναι λίγα τα πλάνα κατά τα οποία μέσα από τις πράξεις και τους διαλόγους των ίδιων των λευκών, αλλά και του «κακού» αρχηγού των Ινδιάνων, υπάρχουν σαφείς αντιρατσιστικές νύξεις, ενώ ταυτόχρονα ο σκηνοθέτης μιλάει αλληγορικά για το τέλος μιας ολόκληρης εποχής. Το θαυμάσιο και απόλυτα πεσιμιστικό τελευταίο πλάνο είναι ένα από τα πιο διάσημα στην ιστορία του κινηματογράφου: ο Wayne εμφανίζεται πλαισιωμένος από το κατώφλι μιας σκοτεινής πόρτας, να χάνεται μέσα στο έρημο και αχανές τοπίο...
Ο Jeffrey Hunter ερμηνεύει εξαιρετικά τον νεαρό Μάρτιν και ο χαρακτήρας του αποτελεί τον ηθικό αντίλογο στον χαρακτήρα του σκληροπυρηνικού  Ήθαν. Ο νέος αυτός που στο αίμα του τρέχει και ινδιάνικο αίμα, έχει όλους τους λόγους να μισεί θανάσιμα τους Ινδιάνους καθώς όπως αναφέρεται σκότωσαν την μητέρα του, αλλά δεν το κάνει και προτιμάει να δράσει με κίνητρο την αγάπη του προς την θετή αδελφή του. Σε όλη την ταινία βρίσκεται δίπλα στον  Ήθαν θυσιάζοντας την προσωπική του ευτυχία και κινδυνεύοντας να χάσει την αγαπημένη του Λόρη (Vera Miles), για να τον βοηθήσει αλλά και ταυτόχρονα να τον ελέγξει και να σώσει την Ντέμπυ ανεξάρτητα από τι έχει απογίνει.


Όταν πρωτοπροβλήθηκε η ταινία σημείωσε εμπορική επιτυχία, αλλά από τους περισσότερους κριτικούς της εποχής πέρασε σχεδόν απαρατήρητη.  Με την πάροδο όμως του χρόνου όχι μόνο αναγνωρίστηκε αλλά επιβλήθηκε και σαν ταινία cult.
Το 1989 επιλέχθηκε από τη βιβλιοθήκη του Κογκρέσου να διατηρηθεί ως ταινία μεγάλης «Ιστορικής, Πολιτιστικής και Αισθητικής» αξίας.
Το 1992, σε μια διεθνή ψηφοφορία κριτικών του κινηματογράφου, ψηφίστηκε ως η πέμπτη καλύτερη ταινία όλων των εποχών και το 2007 το Αμερικάνικο Ινστιτούτο Κινηματογράφου την τοποθέτησε στη 12η θέση στην λίστα των κορυφαίων ταινιών απαρχής του κινηματογράφου, ενώ το 2008 το ίδιο ινστιτούτο την ανακήρυξε σαν το κορυφαίο Αμερικάνικο γουέστερν όλων των εποχών.








Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Αφήστε το σχόλιό σας σχετικά με αυτήν την ανάρτηση