Körkarlen (1921)


Αγγλικός τίτλος: The Phantom Carriage
Ελληνικός Τίτλος: Η Άμαξα Φάντασμα
Κατηγορία: Δράμα, Φαντασίας, Τρόμου
Σκηνοθεσία: Victor Sjöström
Σενάριο: Selma Lagerlöf (μυθιστόρημα), Victor Sjöström (προσαρμογή σεναρίου)
Πρωταγωνιστούν: Victor Sjöström, Hilda Borgström, Tore Svennberg, Astrid Holm
Φωτογραφία: Julius Jaenzon
Χώρα Παραγωγής: Σουηδία
Χρώμα: Ασπρόμαυρη
Διάρκεια: 104 min


Ανήμερα της Πρωτοχρονιάς, η Edit (Astrid Holm), μία νεαρή νοσοκόμα που υπηρετεί τους σκοπούς του Στρατού Σωτηρίας, αργοπεθαίνει από φυματίωση. Λίγο πριν το τέλος της, ζητάει  να της φέρουν τον David Holm (Victor Sjöström), προκειμένου να τον εξιλεώσει για τις αμαρτίες που έχει κάνει.
Εν τω μεταξύ ο Holm, είναι παρέα με δύο φίλους του στο προαύλιο ενός νεκροταφείου. Οι τρεις τους, καταναλώνοντας αλκοόλ, αναμένουν την άφιξη του νέου έτους, καθώς πλησιάζουν μεσάνυχτα. Για να περάσει η ώρα, Holm αφηγείται έναν θρύλο που λέει ότι, ο τελευταίος άνθρωπος που πεθαίνει την παραμονή της Πρωτοχρονιάς είναι καταδικασμένος για το επόμενο έτος, να οδηγάει μία «άμαξα φάντασμα» και να συλλέγει τις ψυχές των ανθρώπων που πεθαίνουν. Την ιστορία αυτή ο Holm, την είχε ακούσει από έναν παλιό του φίλο του, τον Georges (Tore Svennberg).
Πριν φτάσουν τα μεσάνυχτα, ο συνάδελφος της Edit που ψάχνει τον Holm, περνώντας από το νεκροταφείο τον βλέπει και προσπαθεί να τον πείσει να επισκεφτεί την ετοιμοθάνατη γυναίκα. Όμως ο μεθυσμένος Holm, αρνείται κατηγορηματικά. Οι δυο του φίλοι που βρίσκονται εκεί, προσπαθούν κι αυτοί με την σειρά τους να τον πείσουν, λέγοντας του ότι πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθεί την Edit που πεθαίνει. Ο Holm όμως είναι ανένδοτος. Έτσι ξεκινάει ένας καβγάς που έχει σαν αποτέλεσμα, μετά από ένα χτύπημα στο κεφάλι, ο Holm να πέσει νεκρός, ακριβώς τα μεσάνυχτα.
«Η άμαξα φάντασμα» φτάνει και οδηγός της είναι ο Georges, ο παλιός φίλος του Holm, ο οποίος του λέει ότι πρέπει να πάρει την θέση του. Του εξηγεί ότι αυτή είναι η τιμωρία του για όλα τα κακά που έχει διαπράξει στην ζωή του, αρχίζοντας την εξιστόρησή τους...


Η ταινία βασίζεται στο μυθιστόρημα της τιμημένης με βραβείο Νόμπελ, Σουηδής συγγραφέως Selma Lagerlöf, που κυκλοφόρησε το 1912, με τον τίτλο “Thy Soul Shall Bear Witness!” (Η ψυχή σου θα μαρτυρήσει).
Ο Αγγλικός τίτλος της ταινίας «The Phantom Carriage» μπορεί να εύκολα να οδηγήσει κάποιον στο λανθασμένο συμπέρασμα ότι πρόκειται για μια ταινία τρόμου. Στην πραγματικότητα όμως, πρόκειται για ένα οικογενειακό δράμα με αρκετά στοιχεία του φανταστικού, που εστιάζει στον αλκοολισμό και τις καταστρεπτικότατες συνέπειες του.
Θεωρείται ως μία από τις κορυφαίες ταινίες του Σουηδικού κινηματογράφου και όχι μόνον.
Είναι ένα από τα καλύτερα δείγματα μεταφυσικού κινηματογράφου της εποχής, και μπορεί να συγκριθεί μόνο με αντίστοιχες ταινίες του γερμανικού εξπρεσιονισμού.
Η αφηγηματική δομή της ταινίας, με την χρήση συνεχών πολλαπλών αναδρομών στο παρελθόν (φλας μπακ), θεωρείται για την εποχή πολύ μεγάλη καινοτομία. Ήταν η πρώτη φορά που γίνεται χρήση φλας μπακ, κατά την διάρκεια φλας μπακ.
Το κύριο όμως ενδιαφέρον της ταινίας έγκειται στη χρήση της διπλοτυπίας (μια εικόνα μέσα σε μία άλλη), μία εντυπωσιακή τεχνική, μοναδική για τα μέχρι τότε κινηματογραφικά δεδομένα, που εφάρμοσε ο κινηματογραφιστής Julius Jaenzon. Οι σκηνές που κάνει την εμφάνισή της μέσα στην εικόνα «η άμαξα φάντασμα» και οι σκηνές που ο οδηγός της παίρνει τις ψυχές των νεκρών, αφήνοντας πίσω τα σώματά τους, είναι μοναδικές. Επίσης η σκηνή κατά την οποία ο υποτιθέμενος νεκρός πρωταγωνιστής ξυπνά και αντικρίζει το ίδιο του το πτώμα, αποτελεί μία από τις πλέον αξιομνημόνευτες σκηνές στην ιστορία του κινηματογράφου.
Είναι σκηνές που στοίχειωσαν την φαντασία των τότε θεατών δίνοντας την βάση για την μετέπειτα ανάπτυξη της κινηματογραφικής φαντασίας. Γενικότερα η ταινία στάθηκε ως κύρια πηγή έμπνευσης για πολλούς μεταγενέστερους δημιουργούς, μεταξύ των οποίων υπήρξε και ο Ingmar Bergman, που την είχε χαρακτηρίσει σαν την “απόλυτη ταινία”.


Ο σκηνοθέτης Victor Sjöström, πέρα από τις προαναφερθείσες καινοτομίες, στήνει την κάμερα με σωστό τρόπο, καθοδηγώντας ταυτόχρονα τους ηθοποιούς του για τον τρόπο που θα εξωτερικεύουν τα συναισθήματα τους την κάθε στιγμή και καταφέρνει μέσα από μια απλή δραματική ιστορία, να δημιουργήσει ένα ποιητικό αριστούργημα, που συνδυάζει αρμονικά το ρομαντισμό και την συγκίνηση, με στοιχεία μεταφυσικού τρόμου.
Ο ίδιος δίνει μια υπέροχη ερμηνεία, στον πρωταγωνιστικό ρόλο του απεχθή και αυτοκαταστροφικού αλκοολικού, David Holm. Λέγεται ότι, προκειμένου να μπορέσει να αποδώσει σωστά τον ρόλο του, αλλά και για να κάνει όσο πιο ρεαλιστικές γίνεται τις εικόνες της εξαθλίωσης και της μιζέριας που απεικονίζονται στην ταινία, μεταμφιέστηκε ως ζητιάνος και κυκλοφόρησε ανάμεσα στους απάχηδες της Στοκχόλμης για αρκετό καιρό, μέχρι να συλλέξει το κατάλληλο υλικό.
Η εταιρία που ανέλαβε την διανομή της ταινίας στην Αμερική, θεωρώντας ότι ο τρόπος της αφήγησης της ήταν αρκετά πολύπλοκος, για να την κατανοήσει το κοινό, επεξεργάστηκε το φιλμ πριν την κυκλοφορία του στους κινηματογράφους, δίνοντας στην ιστορία μία λογική χρονολογική αφήγηση και χρησιμοποιώντας όσα λιγότερα φλας μπακ ήταν δυνατόν. Τότε η ταινία είχε κυκλοφορήσει με τον τίτλο «The Stroke of Midnight» (Τα Μεσάνυχτα).
Το «Körkarlen» ήταν η ταινία που έκανε τον Victor Sjöström παγκοσμίως γνωστό κι έτσι το 1924, βρέθηκε στο Χόλυγουντ, συνεχίζοντας εκεί την καριέρα του ως σκηνοθέτης.








Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Αφήστε το σχόλιό σας σχετικά με αυτήν την ανάρτηση