Οι Γερμανοί ξανάρχονται (1948)


Αγγλικός Τίτλος: The Nazis Strake Again
Κατηγορία: Κωμωδία, Δράμα   
Σκηνοθεσία: Αλέκος Σακελλάριος
Σενάριο: Αλέκος Σακελλάριος, Χρήστος Γιαννακόπουλος
Πρωταγωνιστούν: Βασίλης Λογοθετίδης, Νίτσα Τσαγανέα, Λαυρέντης Διανέλλος, Ίλυα Λιβυκού
Μουσική: Κώστας Γιαννίδης
Φωτογραφία: Joseph Hepp
Μοντάζ: Φιλοποίμην Φίνος
Χώρα Παραγωγής: Ελλάδα
Χρώμα: Ασπρόμαυρη
Διάρκεια: 90 min


«Άνθρωποι, άνθρωποι, αιμοχαρείς, αιμοδιψείς και αιμοβόροι, προς τι το μίσος και ο αλληλοσπαραγμός; Προς τι η αλληλοεξόντωσις;  Όλοι άνθρωποι είμαστε, για όλους υπάρχει γη, για όλους υπάρχει ήλιος, όλοι αδέρφια είμαστε και μοίρα κοινή των ανθρώπων ο θάνατος!» Μεγάλα λόγια από το στόμα ενός φαινομενικά “τρελού” (Χρήστος Τσαγανέας).
«Ποτέ δε θα ησυχάσουμε από τα πολιτικά σε αυτόν τον τόπο;» «Ήμασταν στο σκοτάδι και περιμέναμε το φως, τώρα είμαστε στο φως και μας τρώει το σκοτάδι». Σοφά λόγια ενός φιλήσυχου ανθρωπάκου που βλέπει τους δικούς του ανθρώπους να τσακώνονται, χωρισμένοι σε “δεξιούς” και “αριστερούς” (Βασίλης Λογοθετίδης).
Αυτές είναι μερικές από τις αμέτρητες, υπέροχες ατάκες, αυτής της εξαίρετης ταινίας, που γυρίστηκε μόλις τέσσερα χρόνια μετά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής από την Ελλάδα και εν μέσω του εμφυλίου πολέμου.


Ο Θόδωρος (Βασίλης Λογοθετίδης) είναι ένας φιλήσυχος οικογενειάρχης που κατοικεί κάπου στην μεταπολεμική Αθήνα. Ο ίδιος νιώθει πολύ πικραμένος με όλα όσα βλέπει να συμβαίνουν γύρω του καθώς οι συμπολίτες του, έχοντας λησμονήσει πολύ γρήγορα τα δεινά που πέρασαν από τον Γερμανό κατακτητή, χωρισμένοι σε δύο παρατάξεις,  τσακώνονται και αλληλοσκοτώνονται για το ποιος θα πάρει την εξουσία της χώρας.
Ένα μεσημέρι, στην αυλή του σπιτιού του, καθισμένος στην πολυθρόνα του κι ακούγοντας ένα γείτονά του, τον Ζήση (Βαγγέλης Πρωτόπαπας), να διαβάζει σε μια εφημερίδα ότι ο Χίτλερ ζει κάπου στο Τιρόλο, τον παίρνει ο ύπνος. Ξυπνάει όμως απότομα από κάποιες φωνές που λένε ότι η Ευρώπη δέχεται επίθεση από τους Γερμανούς για ακόμη μία φορά. Ακολουθούν κάποια πλάνα αρχείου με εικόνες από τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο και μια αφήγηση για τον τρόπο με τον οποίο η Γερμανία κυριαρχεί ξανά στην Ευρώπη.
Στην συνέχεια η ταινία επιστρέφει στην αυλή, όπου ο Θόδωρος μαζί με τους συγγενείς του και του γείτονές του ακούει γερμανικά στο ραδιόφωνο. Η δεύτερη αυτή Γερμανική Κατοχή οδηγεί τους ήρωες της ταινίας όχι μόνο στην πείνα και στην εξαθλίωση, αλλά και στην φυλακή…


Πρόκειται για μία ταινία σταθμό στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου. Μία πολύ τολμηρή για την εποχή κοινωνικοπολιτική, αντιπολεμική, κωμική-δραματική σάτιρα. Το εξαίρετο, πρωτοποριακό σενάριο, βασίζεται στην ομώνυμη θεατρική παράσταση που ανέβηκε το 1946 και είναι γραμμένο από τον Χρήστο Γιαννακόπουλο και τον Αλέκο Σακελλάριο. Τα διδάγματα που απορρέουν μέσα από την θέαση της ταινίας είναι πάμπολλα και παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει 70 χρόνια από τότε, δυστυχώς τα διδάγματα αυτά, παραμένουν επίκαιρα μέχρι και σήμερα.
Βέβαια το γεγονός ότι η ταινία σήμερα χαρακτηρίζεται σαν ένα «μικρό διαμάντι» δεν οφείλεται μόνο στο σενάριο και στην καλή σκηνοθεσία του Σακελλάριου, αλλά και στις εκπληκτικές ερμηνείες των ηθοποιών που απαρτίζουν όλο το καστ: Βασίλης Λογοθετίδης, Μίμης Φωτόπουλος (ο Νίκος, ο πατριώτης αντάρτης, Λαυρέντης Διαννέλος (ο Λευτέρης, ένας από τους γείτονες του Θόδωρου), Νίτσα Τσαγανέα (η Ουρανία, η σύζυγος του Θόδωρου), Γεωργία Βασιλειάδου (η γυναίκα του Λευτέρη), Ίλυα Λιβυκού (η πατριώτισσα νοσοκόμα), Βαγγέλης Πρωτόπαπας (ο Ζήσης, ένας ακόμη γείτονας του Θόδωρου), Θεόφιλος Ασημακόπουλος (ο Γερμανός κατάσκοπος που δεν αποχωρίζεται τα μαύρα του γυαλιά με τίποτα), Χρήστος Τσαγανέας (ο τρελός)… και οι υπόλοιποι… όλοι τους είναι υπέροχοι!
Σε τεχνικό επίπεδο η ταινία έχει κάποια θέματα τα οποία μάλλον θεωρούνται αμελητέα, αν σκεφτούμε το πότε και με τι μέσα γυρίστηκε.


Η ταινία έκανε πρεμιέρα στις κινηματογραφικές αίθουσας της Αθήνας στις 5 Ιανουαρίου του 1948, κόβοντας κατά την πρώτη προβολή της 136.033 εισιτήρια -ένα νούμερο αρκετά υψηλό για την εποχή. Τα 1949 παίχτηκε και σε κάποιες χώρες του εξωτερικού όπως η Γαλλία, η ΗΠΑ, η Πολωνία και άλλες.
Μετά την προβολή της η κριτικοί διχαστήκαν δίνοντας της ανάμικτους σχολιασμούς, σήμερα όμως επαινείται ομόφωνα και χαρακτηρίζεται δικαίως ως κλασσική.
Επίσης την ταινία την χαρακτηρίζουν πάρα πολλές πρωτιές: Ήταν η πρώτη μεγάλη εμπορική επιτυχία της Φίνος Φίλμ και ο προπομπός των μεγάλων επιτυχιών του ελληνικού κινηματογράφου στα χρόνια που ακολούθησαν. Υπήρξε η πρώτη κινηματογραφική δουλειά του Αλέκου Σακελλάριου, ο οποίος μάλιστα κάνει και μία μικρή εμφάνιση στην ταινία. Επίσης την πρώτη κινηματογραφική εμφάνιση τους κάνουν οι Μίμης Φωτόπουλος, Λαυρέντης Διανέλλος, Στέφανος Στρατηγός, Νίκος Φέρμας, Γιάννης Χειμωνίδης και η Ίλυα Λιβυκού η οποία στην συνέχεια έγινε αχώριστο δίδυμο με τον Β. Λογοθετίδη σε άλλες ταινίες που επακολούθησαν και θεατρικές παραστάσεις. Στην ταινία πρωτοεμφανίζεται ως ηθοποιός και ο Ντίνος Δημόπουλος, ο μετέπειτα μεγάλος σκηνοθέτης του ελληνικού κινηματογράφου. Επίσης μέσα από αυτήν την ταινία, η Γεωργία Βασιλειάδου καθιερώθηκε στο κινηματογραφικό στερέωμα ενώ τέλος, ο Βασίλης Λογοθετίδης σε ηλικία 50 ετών, αναγνωρίζεται και καθιερώνεται πλήρως, παίρνοντας τον τίτλο του μέγιστου Έλληνα κωμικού, έναν τίτλο που κράτησε μέχρι και το 1960, χρονιά την οποία απεβίωσε.